Middeleeuwen

Vrijheid, vetes en vagevuur

Ontdek Tota Frisia in de late Middeleeuwen (1067-1567)

Binnenkort kom je met je klas naar de tentoonstelling Vrijheid, Vetes, Vagevuur, de middeleeuwen in het noorden in het Fries Museum. Jullie ontdekken de bijzondere tijd en samenleving van Tota Frisia . In de periode van 1067 tot 1567 slaagde niemand erin de baas te worden van het toenmalige Friesland dat zich uitstrekte van de Zuiderzee tot aan Ostfriesland. Het was de tijd van de Friese Vrijheid. Hoe was die vrijheid eigenlijk? En wie had er de macht?De wereld was keihard, door strijd en ziekte. Het was tegelijk ook de tijd van het bouwen van kloosters, kerken, steden, dijken en terpen en de opkomst van handel en ambacht. Verhalen, geschriften en bijzondere archeologische vondsten brengen de geschiedenis tot leven.

Leerlingen kijken met nieuwe blik naar hun eigen omgeving en ontdekken wat voor bijzondere bodemschatten er gevonden zijn.

Het bezoek aan de tentoonstelling Vrijheid, Vetes en Vagevuur duurt 75 minuten. Tijdens het bezoek wordt de groep opgedeeld in twee groepen.

 

 

Info voor de leerkracht

Voorbereiding in de klas ( ook als download PDF beschikbaar) 

1. Introduceer de term  (late) middeleeuwen. Hebben de kinderen hier wel eens van gehoord? Houd hier een kort gesprekje over. 

Er zijn veel voorwerpen nog bewaard gebleven in de grond en gevonden. Laat de afbeelding van de speld zien. Deze komt uit de late middeleeuwen en gaan jullie ook in het museum zien. Je vindt de afbeelding van de speld bij links en downloads. In het verhaal die jullie zo gaan horen, hoor je nog meer voorwerpen die je later ook weer terug gaat zien in het museum.

2. Bekijk en beluister vervolgens samen met de kinderen naar het verhaal ‘Op de vlucht’ met daarbij de behorende landschapsreconstructie. Deze duurt 8:28 minuten. Je vindt het filmpje hier en bij links en downloads. 

https://youtu.be/uyExLeY6XGw

3. Bespreek na het bekijken van het filmpje wat de kinderen allemaal hebben gehoord en gezien.

- Wat valt je op? Wat herken je?
- Ziet Friesland er nu nog zo uit?
- Wie waren de hoofdpersonen?
- waar was Sicco geweest in het verhaal toen hij naar huis ging?
- Hoe heet de stenen toren?
- Hoe noemde ze de speer die ze gebruikte om over de sloot te springen?
- Waarom luiden ze de kerkklokken?
- Waar verstopte Sicco zich? en waarom?
- Hoe noemden ze in het filmpje de ruzie tussen de families?
- De boerderij van vader van Eppo en Sicco werd aangevallen door mannen van Wieger, waarom zouden ze dit doen?
- Wat had jij gedaan wanneer je Sicco was? vechten of vluchten?

4. Vertel dat de kinderen in de het Fries Museum van alles gaan zien en leren over Late middeleeuwen, een tijdreis van1 000 jaar terug in de tijd.

5.  Na een gezamenlijke start wordt de groep in tweeen gesplitst. Denk alvast na over de verdeling.
En neem iemand extra mee voor de begeleiding van de andere helft van de groep. 

Na afloop van bezoek

Wil je na afloop afsluiten met een creatieve opdracht? Ga dan met de leerlingen aan de slag met het maken van een middeleeuws initiaal. 
Zie bij downloads de informatie voor de leerkracht voor deze opdracht en de benodigde pdf's. 

In eigen omgeving van de school kunnen leerlingen op zoek naar sporen van de middeleeuwen, zoals gebouwen. Guide to Leeuwarden heeft hiervoor een stadswandeling door Leeuwarden voor ontwikkeld. Naast de Alexanderkerk in Rinsemageest in het filmpje zijn veel kerken gebouwd in deze periode.
Beluister samen naar luisterfragmenten die gaan over deze bijzondere middeleeuwse plekken. 

Luisterwandelingen (friesmuseum.nl)

 

Info voor de ouders

De leerkracht krijgt na afloop van het museumbezoek voor iedere leerling een terugkomkaartje en een muntfibula mee in een envelop.
Met dit terugkomkaartje kunnen leerlingen gratis twee volwassenen meenemen naar het museum. Kinderen zelf hebben gratis toegang t/m 17 jaar. 
Dit terugkomkaartje is geldig t/m 31 december 2024. 

De tentoonstelling Vrijheid, Vetes, Vagevuur is te zien tot en met 7 mei 2023